Yatırım TeÅŸvik Sistemi çerçevesindeki yatırımlar; cari açığın azaltılması amacıyla ithalat bağımlılığı yüksek olan ara malı ve ürünlerin üretiminin artırılması, teknolojik dönüÅŸümü saÄŸlayacak yüksek ve orta-yüksek teknoloji içeren yatırımların desteklenmesi, az geliÅŸmiÅŸ bölgelere saÄŸlanan yatırım desteklerinin artırılması, bölgesel geliÅŸmiÅŸlik farklılıklarının azaltılması gibi amaçlarla 2012/3305 sayılı “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” kapsamında desteklenmektedir.

Yatırım TeÅŸvik Sistemi kapsamında 2022 yılında, öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 578,6 milyar TL, istihdam sayısı 357.075 olan toplam 13.653 adet yatırım teÅŸvik belgesi düzenlenmiÅŸtir. 2021 yılı ile karşılaÅŸtırıldığında; düzenlenen belge sayısında %8, öngörülen toplam sabit yatırım tutarında %43 artış, istihdam sayısında ise %4 oranında azalış söz konusudur.

YERLÄ° VE YABANCI FÄ°RMALAR

2022 yılında düzenlenen yatırım teÅŸvik belgelerinin 13.218 adedi yerli firmalar, 435 adedi yabancı sermayeli firmalar adına düzenlenmiÅŸtir. Yerli firmalar için düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 534,6 milyar TL olurken, yabancı sermayeli firmalar için düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 43,9 milyar TL’dir. Belgeler kapsamında öngörülen toplam 357.075 istihdamın %96’sı yerli firmalar tarafından gerçekleÅŸtirilecektir.

2022 yılında verilen yatırım teÅŸvik belgelerinin 5.474 adedi (%40’ı) I. Bölgede, 2.574 adedi (%19’u) II. Bölgede, 1.882 adedi (%14’ü) III. Bölgede, 1.194 adedi (%9’u) IV. Bölgede, 983 adedi (%7’si) V. Bölgede, 1.519 adedi (%11’i) VI. Bölgede ve 27 adedi de Muhtelif bölgelerdedir.

Yatırım teÅŸvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarının ise 241,1 milyar TL’si (%42) I. Bölgede, 127,4 milyar TL’si (%22) II. Bölgede, 77,1 milyar TL’si (%13) III. Bölgede, 36,2 milyar TL’si (%6) IV. Bölgede, 41,6 milyar TL’si (%7) V. Bölgede, 29,8 milyar TL’si (%5) VI. Bölgede ve 25,4 milyar TL’si (%5) de Muhtelif bölgelerdedir.

HANGÄ° BÖLGE YATIRIMCI

Bölgeler üzerinden bir deÄŸerlendirme yapıldığında, yatırım teÅŸvik belgelerinin %40’ının en geliÅŸmiÅŸ bölge olan I. Bölgedeki yatırımlar için düzenlendiÄŸi, en az geliÅŸmiÅŸ bölge olan VI. Bölgedeki yatırımlar için düzenlenen teÅŸvik belgesi sayısının tüm belgeler içindeki oranının %11 olmasına karşın, bu belgelerde öngörülen sabit yatırımın, toplam sabit yatırım büyüklüÄŸünün sadece %5’ine tekabül ettiÄŸi görülmektedir.

2022 yılında düzenlenen 13.653 adet belgenin 8.623 adedi komple yeni yatırım, 4.051 adedi tevsi, 979 adedi de diÄŸer mahiyetlerdeki yatırımlardan oluÅŸmaktadır. Yatırım teÅŸvik belgelerinde öngörülen 578,6 milyar TL’lik toplam sabit yatırım tutarının 343,8 milyar TL’si komple yeni yatırım, 175 milyar TL’si tevsi ve 59,9 milyar TL’si ise diÄŸer mahiyetlerdeki yatırımlardır.

SEKTÖREL AYRIM

Yatırım teÅŸvik belgelerinde öngörülen 578,6 milyar TL’lik toplam sabit yatırım tutarının 79,7 milyar TL’si enerji sektöründe (%14), 115,2 milyar TL’si (%20) hizmetler sektöründe, 346,5 milyar TL’si (%60) imalat sektöründe, 27 milyar TL’si (%4,5) madencilik sektöründe ve 10 milyar TL’si (%1,5) de tarım sektöründedir. Bir önceki yıl ile karşılaÅŸtırıldığında tüm sektörlerde artış göze çarpmaktadır.

2022 yılında düzenlenen 13.653 adet yatırım teÅŸvik belgesinin 10.699 adedi bölgesel, 2.907 adedi genel ve 47 adedi de stratejik mahiyete sahiptir. Yatırım teÅŸvik belgelerinde öngörülen toplam 578,6 milyar TL’lik sabit yatırım tutarının 441,7 milyar TL’si bölgesel, 130,6 milyar TL’si genel ve 6,2 milyar TL’si stratejik mahiyetteki yatırımlara aittir.

Kaynakça:

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Yatırım TeÅŸvik Bülteni, Aralık 2022